• مسير یزد تا مهریز مي تواند مركز دپوي كالا در ايران باشد.
• به دليل ناشناخته بودن فعاليت بنادر خشك، نيازمند حمايت دولت هستيم.
• مطمئناً بسياري از نيازهاي حمل و نقل از طريق اين بنادر مرتفع مي شود.
• بندر خشک پایانه ای ترکیبی در پس کرانه است که به بندری ساحلی متصل است.
• در ايران، ايده براي انجام كار، زياد است؛ و بسياري از اين فرضيه ها بكر هستند.
• يزد ميان كريدورهای جهاني قرار دارد و تقربياً شاه راه ترانزيت ايران محسوب مي شود
• با اجاره دادن غرفه ها، واگذاري زمين و بسياري ديگر از روشها، مي توان سرمايه لازم را جذب كرد.
• مديران بنادر خشك بر اساس اصل 44 قانون اساسي و افق چشم انداز 1404 ميبايست بخش خصوصي باشد.
• مشتریان می توانند کالاهایشان را با استفاده از این شیوه های مختلف به آن ارسال کنند و یا از آن تحویل گیرند.
• وزارتخانه هاي راه و ترابري و بازرگاني مستقيما و اقتصاد و دارايي نيز در اين زمينه نقش اصلي را بر عهده دارند.
• توسعه بنادر خشك، صرفاً به منظور اتصال بندر اصلي با ريل و جاده و حمل و نقل مركب و كانتينري و جابه جايي كالا با جرثقيل نيست.
• تجهیزات لازم و کـافـی بـرای مواجهه با تردد ناشی از چندین شیوه حمل ونقل اعم از جاده ای، ریلی و هوایی در آن در نظر گرفته شده اند.

یزدفردا : محمدرضا رضایی نژادمدیرعامل گروه تعاونی پیشگامان كه به عنوان مدیر ارشد شرکت هلدینگ پیشگامان که تصمیم گرفته اولین بندرخشک ایران را در یزد راه اندازی کند دریک گفت و گوی صمیمی از گفته ها و ناگفته های اولین بندر خشک ایران در استان یزد گفت .

بنادر خشك در كشورمان، صرف نظر از تعاريف علمي، بنادر گمنامي محسوب مي شوند كه تاكنون، جايگاه معتبر و مشخصي نيافته اند. دانستني ها در مورد بنادر خشك، حتي براي اهالي حمل و نقل نيز تنها در حد اطلاعات جسته و گريخته اي است؛ هرچند كساني هم يافت مي شوند كه ايجاد و راه اندازي اين مناطق، دغدغه حرفه اي شان محسوب مي شود.

 تجارب جهاني و مطالعات و بررسي در ابعاد ملي، اين نكته را به اثبات رسانده كه اگر بنادر خشك، با حمايت تمامي ذينفعان آن فعال شوند قطعاً بر روان سازي سيستم حمل و نقلي و توسعه امور ترانزيتي كشورمان موثر خواهند بود. در ايران نيز از چند سال گذشته به اين بحث به صورت جدي پرداخته اند و گروه تعاونی پیشگامان نسبت به احداث منطقه‌ای در مرکز ایران که در این طرح بندر خشک نامیده می‌شود، مبادرت ورزيده است و برنامه هاي بسياري براي راه اندازي اين بندر در ايران دارد.

برای اینکه بیشتربا بندر خشک و مجری بخش خصوصی آن آشنا شویم بدنیست ما حصل گفت و گوی ما با محمدرضا رضایی نژادمدیرعامل گروه تعاونی پیشگامان كه به عنوان مدیر ارشد شرکت هلدینگ پیشگامان با هم مرور کنیم :

مدتی است بحث احداث شرکت بندر خشك مطرح است،ويژگي هاي بارز بنادر خشك چيست؟

سه دسته اصلي بنادر خشک شامل (بنادر خشك ساحلي) تا شعاع 25 الي 30 كيلومتر از ساحل (بنادر خشك ميان ساحل) تا شعاع 250 الي 300 كيلومتر از ساحل (بنادر خشك فراساحل) با شعاع بيش از ميان ساحل و بطور متوسط بيش از 500 كيلومتر (در اين مورد بايد گفت، اين بنادر، جمعيت زيادي را در پيرامون خود جاي مي دهند و با ايجاد كارآفريني بسيار بالا، واردات، صادرات و احداث شركتهاي صنعتي در آنها به راحتي قابل شكلگيري است) مي شود.

اين بنادر، به طور مستقيم، باعث توسعه راه آهن و حمل و نقل ريلي شده و علاوه بر آن، حمل و نقل جاده اي و لجستيك تركيبي و كانتينري را توسعه مي دهند.

اين نوع بنادر، در صورت وجود آبراه، مي توانند از آن بهره مند شوند كه در كشور ما، چنين زمينه و امكاني وجود ندارد.

راه اندازي چنين بنادري چه اندازه مي تواند نيازهاي حمل و نقل كشور را مرتفع سازد؟

مطمئناً بسياري از نيازهاي حمل و نقل از طريق اين بنادر مرتفع مي شود.

با توجه به روشهاي امروزي، موضوع توسعه اقتصادي، ما را به عمليات حمل و نقل تركيبي و كانتينري رهنمون مي سازد كه طي دهه 60 قرن بيستم ميلادي در اروپا و آمريكا آغاز شد.

در دهه 70، به آسيا رسيد و در دهه 80 نيز، به توسعه و استانداردهاي علمي خود دست يافت و در حال حاضر (در دهه اول قرن بيست و يكم ميلادي) مبحث لجستيك پيشرفته، جايگزين لجستيك مقدماتي شده است.

هم اكنون، لجستيك پيشرفته، جايگاه ويژه اي در مباحث زنجيره تأمين كالا يافته است.

زمانيكه در عرصه لجستيك، موضوعي یكپارچه سازي يا Unitizationيا Integrationمطرح شد؛ كسانيكه در حوزه لجستيك و صنايع كار مي كردند، متوجه شدند اين يكپارچه سازي، از طريق شيوه هاي حمل و نقل تركيبي يا كانتينري امكان پذير است؛ يعني در راستاي همين زنجيره تأمين كالا، تفكر كانتينريزه كردن به وجود آمد.

ازمنظرمديريت كلاسيك  وعلمي،سه موضوع  مهم   در  زمينه  ضرورت  ايجاد  بنادر خشك،مدنظراست كه شامل  مديريت،استانداردسازي و حمل ونقل، مديريت كلاسيك وعلمي بانگرش و سيستمي كه دردهه هاي پاياني  قرن20 ميلادي به  وجودآمد،درصددآسان  كردن  كارها  بود

لجستيك در بنادر خشک چه مفهومی دارد؟

لجستيك، آن بخشي از فرآيند زنجيره‌اي تداركات است كه انتقال و انبار كردن موثر و كاراي كالاها و خدمات و اطلاعات مربوطه را به منظور برآورده كردن نياز مصرف كننده از مبدا به مقصد، برنامه‌ريزي، اجرا و كنترل مي كند. با توجه به تعريف فوق و اهداف عمده‌ لجستيك كه شامل واكنش سريع، حداقل‌سازي نوسانها، حداقل سازي موجودي انبار، ادغام محموله‌ها، كيفيت، و ارايه پشتيباني براي دوره‌ عمر محصولاست، نقش مهم بنادر خشك در زنجيره تداركات مشخص مي‌شود.

با توجه به موارد ی که گفته شد در یک تعریف کلی بفرمایید بندرخشک چه مفهومی دارد و چگونه فعالیت می کند؟

رشد قابل توجه كشتي‌هاي بسيار بزرگ حامل كانتينر، باعث ‌افزايش قابل توجه ميزان كالا در بنادر و در نتيجه به وجود آمدن ترافيك در بنادر و مسيرهاي منتهي به بنادر و همچنين كمبود فضاي مناسب به  منظور تخليه، بارگيري و انبارسازي كانتينرها شده است.

توسعه‌ كارخانجات، صنايع جديد و افزايش ميزان عرضه و تقاضاي كالاي مرتبط با حمل ونقل دريايي، موجب گسترش بنادر و مسيرهاي انتقال كالا به بنادر مي‌شود، كه اين امر خود افزايش ترافيك كالا و كاهش فضا را فراهم مي‌آورد و در نتيجه لزوم نوسازي بنادر و ساختار دسترسي به پسكرانه احساس مي‌شود.

براساس تحقيقات انجام گرفته، يك پايانه جديد و ايده آل، علاوه بر خصوصيات فيزيكي مناسب، بايد داراي سازماندهي مناسب در ارايه‌ خدمات مختلف و هماهنگ با خصوصيات فيزيكي آن باشد.

خصوصيات فيزيكي يك پايانه جديد ممكن است در وضعيتهاي مختلفي مورد بررسي قرار گيرد كه وابسته به ارزش زمين، نزديكي به بندر يا مراكز اصلي توليد و جذب كالا، موقعيت قرارگيري نسبت به زيرساختهاي ريلي و همچنين، ميزان دسترسي به شبكه‌ بزرگراهي است.

 این دیدگاه کلي نگر بوده و توسعه راهبردی پایانه های ترکیبی دلالت بر مفهوم جدیدی با عنوان "بندر خشک" دارد.

در مجموع می توان گفت  بندر خشک پایانه ای ترکیبی در پس کرانه است که به بندری ساحلی متصل است.

تجهیزات لازم و کـافـی بـرای مواجهه با تردد ناشی از چندین شیوه حمل ونقل اعم از جاده ای، ریلی و هوایی در آن در نظر گرفته شده اند و مشتریان می توانند کالاهایشان را با استفاده از این شیوه های مختلف به آن ارسال کنند و یا از آن تحویل گیرند.

به منظور اجرای این طرح و به بهره‌برداری رسیدن آن مواردي همچون  واگذاری زمین، واگذاری آب و برق و گاز و تلفن و ..، احداث ریل توسط اداره کل راه‌آهن، راهسازی و  صدور مجوزهای لازم برای ساخت و ساز و غیره از سازمانهای مربوطه به عنوان پیش نیاز در نظر گرفته شده است.

.

چه شده است که گروه پیشگامان از حوزه فناوری اطلاعات به ساخت بندرخشک تمایل پیدا کرده است؟

وجود برخی از مشکلات از قبیل ظرفيت کم بنادر ساحلي، بهره‌وري پایین در بنادر ساحلی، ترافيك بالای بنادر و شهرهاي بندري، مصرف سوخت و هزينه‌هاي حمل و نقلي از بنادر جنوبی کشور و همچنین کمبود انبار ذخيره و نگهداري بار در سواحل از یک طرف و همچنین مزایای وجود یک بندر در مرکز ایران از قبیل افزایش خدمات بندر در منطقه داخلی کشور، کاهش تقاضای نیاز به استفاده از اراضی حاشیه ساحل، تـسـریـع توسعه اقتصادی و یکپارچه‌سازی لجستیکی مناطق داخلی کشور، کاهش کلی هزینه‌های حمل و نقل و هزینه تمام شده کالا، ترغیب به استفاده از راه‌آهن و در نتیجه خسارت کمتر به محیط‌زیست باعث شد تا گروه پیشگامان نسبت به احداث منطقه‌ای در مرکز ایران که در این طرح بندر خشک نامیده می‌شود، مبادرت ورزد.

همانطور كه مي دانيد يزد ميان كريدورهای جهاني قرار دارد و تقربياً شاه راه ترانزيت ايران محسوب مي شود.

در همين راستا مسير یزد تا مهریز مي تواند مركز دپوي كالا در ايران باشد. پروژه بندر خشك پيشگامان در مسير کیلومتر 20 محور یزد- مهریز، کیلومتر 9 جاده سیمان تجارت مهریز قرار دارد كه در همين راستا مجوز 700 هكتار زمين در مسير جاده سيمان تجارت مهريز را دريافت كرده ايم و ريل راه آهن يزد –اقليد در اين مسير در حال احداث است. همچنين مجوزهاي زيربنايي گرفته شده و پروژه تا پايان سال آماده اجرایی شدن است.

در اجراي اين پروژه از مشاورهاي بسياري استفاده شده است و ارگانهای مختلفي همچون استانداری يزد، مديريت راه آهن يزد، مديريت گمرك يزد، مديريت سازمان حمل و نقل و پايانه ها ما را در اجراي هرچه بهتر پروژه ياري كرده اند.

این درحالی است که پروژه های فناوری اطلاعات نیز در حال اجراست و باید گفت احداث این بندرخشک و خدماتی که قرار است فناوری اطلاعات به ما بکند خود، یکی از بزرگترین پروژه های فناوری اطلاعات کشور خواهد بود.

مهم ترين اهدافی را كه براي راه اندازي اين بندر دنبال مي كنيد، چیست؟

موقعيت ممتاز يزد در کریدورهای حمل و نقل ايران و موقعيت ممتاز ايران در کریدورهای حمل و نقل بین‌المللی، برخورداري از سطح استاندارد بالا در حوزه عمليات ناوبري و هوانوردي فرودگاه يزد، قرار گرفتن يزد در محل استثنايي تقاطع 6 راه ريلي کشور و وجود منطقه ويژه اقتصادي در استان و مجاورت منطقه با ريل سراسري کشور میتواند یزد را به عنوان مرکز ثقل حمل و نقل ایران دانست و از جمله اهداف راه اندازی بندر خشک در استان یزد دانست.

مهم‌ترین اهداف راه اندازی بندر خشک در یزد کاهش تقاضای نیاز به استفاده از اراضی حاشیه ساحل، افزایش کارایی حمل و نقل، بـهـبـود وضعیت زیرساخت‌های مرتبط با حمل ‌و نقل، افـزایـش سرمایه گذاری مستقیم کشورهای خارجی و تـسـریـع توسعه اقتصادی و یکپارچه سازی لجستیکی مناطق داخلی کشور است.

دلایل انتخاب استان یزد به عنوان محل اجرای طرح چه بود؟

قرارگرفتن يزد در مرکز کشور (نقطه صفر جفرافيايي) و داشتن ضريب امنيتي بسيار بالا در طرح پدافند غيرعامل کشور (دوري از مرزهاي کشور در زمان جنگ‌هاي احتمالي و حداقل مسافت دسترسي به کل نقاط کشور در زمان بحران‌هاي طبيعي به منظور انتقال کالا به آن نقاط) از مهم ترين عواملي بود كه اين طرح را در اين استان اجرايي كرديم.

تعيين استان يزد در مطالعات آمايش سرزمين کشور به عنوان يکي از چهار منطقه مناسب براي امور تخليه و بارگيري و انبار کالا در سطح کشور، موقعيت ممتاز يزد در کريدورهاي حمل و نقل ايران و موقعيت ممتاز ايران در کريدورهاي حمل و نقل بين المللي، وجود حدود 16 درصد از خطوط ريلي اصلي و فرعي كشور در حوزه ادارات كل راه آهن يزد و طبس (شرق) و مواردي ديگر از مزاياي اين استان است.

همچنين قرار گرفتن یزد در محل استثنائی تقاطع 6 راه ریلی کشور و امکان استفاده بهینه و افزایش ظرفیت ناوگان حمل و نقل ریلی کشور با راه ­اندازی سایت و مراکز دپو و نگهداری کالاهای صادراتی و وارداتی در محل تقاطعهای مهم مواصلاتی راه­آهن کشور در محلهای یزد-بندر عباس، یزد-مشهد، یزد-شیراز، یزد-اهواز، یزد-زاهدان، یزد-کرمان، یزد-تهران، یزد-شمال از ديگر مزايايي است كه مي توان به آن اشاره كرد.

ديگر مزاياي انتخاب اين استان شامل مواردي همچون استفاده از ظرفیت استان یزد با برعهده داشتن بیش از 40 درصد حمل و نقل بار در راه ­آهن کشور و دارا بودن رتبه اول کشوری از نظر شاخص های تناژ بارگیری شده، درآمد حمل بار و تن کیلومتر بار حمل شده، وجود معادن غني و قابليت ايجاد و توسعه صنايع معدني و فولاد(سند ملی توسعه استان یزد) و دست يابي به توسعه و رشد مستمر و پايدار صنعت و معدن(سند ملی توسعه استان یزد)  مي شود.

در مورد مزیت های مکان اجرای پروژه بگوييد؟

وجود منطقه وسیع برای دپوی کانتینری، امکان استقرار صنایع تکمیلی، امکان توسعه به علت فضای باز کنار بندر خشک، نزدیک بودن به صنایع مستقر در استان، نزدیک بودن محل به ایستگاه راه آهن سراسری و اتصال محل به جاده ترانزیتی از مهم ترين مزاياي اين پروژه است. این پروژه ملی از ابتدای امسال آغاز شده و مرکز لجستیک و کالا شهر بین‌الملل، در استان یزد به عنوان مرکز ثقل حمل و نقل کشور به بهره برداری می‌رسد.

سرمايه گذاري دولتي يا سرمايه گذاري خصوصي؛ كدام يك در امر احداث بنادر خشك اولويت دارند؟

به دليل ناشناخته بودن فعاليت بنادر خشك، نيازمند حمايت دولت هستيم.

با اجاره دادن غرفه ها، واگذاري زمين و بسياري ديگر از روشها، مي توان سرمايه لازم را جذب كرد. در اين هنگام، فضاي كسب و كار به وجود مي آيد و هم زمان با آن، با ارتقاي سطح امنيت اجتماعي و سرمايه گذاري، اين امر محقق خواهد شد.

در ايران، ايده براي انجام كار، زياد است؛ و بسياري از اين فرضيه ها بكر هستند.

برگزاري همايشهاي ملي، ارايه تحقيقات كاربردي در دانشگاه ها، همكاري و تعامل انجمنهاي علمي، صنفي و صاحبنظران، همه در تسريع تحقق طرح و توسعه بندر خشك در قالب پروژه هاي علمي و عملياتي مؤثر خواهند بود.

كدام ارگانها در احداث بنادر خشك، ايفاگر نقش اصلي هستند ؟

وزارتخانه هاي راه و ترابري و بازرگاني مستقيما و اقتصاد و دارايي نيز در اين زمينه نقش اصلي را بر عهده دارند.

به منظور تحقق امور مربوط به بنادر خشك، بايد تيمي با حضور اين دو وزارتخانه و وزارت اقتصاد و دارايي، جهت ارايه مباحث مالياتي و گمركي، بانك و بيمه و وزارت جهاد كشاورزي تشكيل شود تا مثلاً، موضوع صادرات غلات و كالاهاي كشاورزي كه پيچيدگي هاي بخش صنعت را ندارد و مي تواند از جنبه حمايتي بندر خشك برخوردار باشد، بررسي شود و راهكارهاي لازم فراهم آيند و بازارهاي تخصصي و مباحث تخصصي تري هم مطرح مي شوند؛ چون نگاه لجستيكي نيز بر آن حاكم است و عملياتي كردن روشهاي حمل و انبارداري و رساندن كالا به دست مصرف كننده، كاهش هزينه هاي نصب و راه اندازي و خدمات پس از فروش، بيشتر مدنظر است.

توسعه بنادر خشك، صرفاً به منظور اتصال بندر اصلي با ريل و جاده و حمل و نقل مركب و كانتينري و جابه جايي كالا با جرثقيل نيست.

بسياري از عمليات حمل و نقلي، در عرصه بندر خشك، چنان تطبيق پذيري پيدا مي كنند كه تأثيرات آن، بر كاهش قيمتهاي تمام شده مسلم است.

تجميع شركتهاي حمل و نقل، پخش و فروش و طراحي متمركز براي ارسال و توليد نامتمركز، از ويژگيهاي اصلي هماهنگي و يكپارچگي و مديريت امور بنادر خشك هستند.

مديران بنادر خشك بر اساس اصل 44 قانون اساسي و افق چشم انداز 1404 ميبايست بخش خصوصي باشد. بخش خصوصي به خاطر محتواي كار و و سوددهي به اعضا، آن را اداره و مديريت خواهد كرد و بخش دولتي، صرفاً در اجرا و نظارت ستادي و امور بازرسي قانوني آن، مشاركت مي كند.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا